Buenos Aires, een korte geschiedenis

We zijn inmiddels 4 dagen in Buenos Aires, en hebben het oude stadscentrum, bestaande uit Monserrat, San Nicolas, Puerto Madero en San Telmo helemaal uitgekamd. Puerto Madero ern San Telmo staan vol met leuke kroegjes en barretjes in oude herenhuizen, terwijl San Nicolas en Monserrat bestaan uit hele grote gebouwen en brede lanen, zoals je ze in een metropool zou verwachten. Hieronder volgt een beknopte samenvatting van de Argentijnse geschiedenis.

Argentinie was lang een doorvoerhaven voor Bolivia. Al het zilver uit de mijnen van o.a. Potosi werd naar de Plata verscheept, en vertrok vanaf daar naar Europa. Argentinie is daarom naar zilver vernoemd, hoewel het zelf geen zilver bevatte. In eerste instantie waren de steden dichtbij Bolivia gelegen erg belangrijk, zoals Cordoba en Salta, puur als provisieplaats voor de mijnsteden in de bergen. Maar naarmate er meer handel ontstond in dit gedeelte van het Spaanse rijk, werd de stad Buenos Aires, die op een zeer gunstige positie aan de Atlantische Oceaan lag, steeds belangrijker. Buenos Aires werd dan ook als bestuurscentrum aangewezen van dit deel van het Spaanse rijk.

Een brutale aanval van de Engelsen werd door de porteños, zoals de bevolking van Buenos Aires genoemd wordt, afgeslagen zonder hulp van het Europese thuisland. Dit gecombineerd met de verlichte ideeen die de rondte deden in het begin van de 19e eeuw en de wrok die de porteños koesterden tegen talloze handelsrestricties opgelegd door de Spanjaarden, resulteerde in een onafhankelijkheidsoorlog tegen de Spanjaarden. In 1816 verklaarde de Argentijnen zich onafhankelijk van Spanje, waarbij een speciale rol is weggelegd voor generaal Jose San Martin. De Spanjaard kwam naar Buenos Aires om zijn idealen te realiseren, en had een grote bijdrage in het verslaan van zijn thuisland. Vervolgens zette hij koers naar Mendoza, en met zijn leger van de Andes (waar het monument 'Gloria de la Indepedencia' over verhaalt) de Andes overstak en Chili bevrijdde. Daarna zette hij koers naar Peru, en bevrijdde samen met generaal Simon Bolivar ook de kroonjuweel van het Spaanse onderkoninkrijk. Hij ging met pensioen in Brussel, vluchtte nadat de onafhankelijkheidsoorlog tussen Belgie en Nederland uitbrak, en stierf in Frankrijk, waarna zijn lijk werd bijgezet in de kathedraal van Buenos Aires. San Martin wordt als grootste volksheld van Argentinie beschouwd, en in iedere plaats in Argentinie zijn er minimaal twee straten of pleinen naar hem vernoemd. Zijn mausoleum in de kathedraal wordt tijdens bezoekuren immer bewaakt door de nationale garde. De wisseling van de wacht is een heel ritueel, vergelijkbaar met die van Londen of Kopenhagen. Wij waren net op tijd om de wisseling te zien.

In de jaren 40 van de 20e eeuw kwam Peron aan de macht. Door middel van zijn banden met vakbonden en zijn fascistische trekjes kon hij het hele land lamleggen. Nadat zijn trucjes echter waren uitgewerkt in de jaren 50, werd hij afgezet door het leger en verbannen uit Argentinie. Het land sukkelde tot aan de jaren 70 door, waardoor de roep naar Peron steeds krachtiger werd. Peron kwam terug uit ballingschap in Spanje en regeerde maar liefst 1 jaar voordat hij stierf. Het land was hopeloos de weg kwijt, en een aantal politieke stromingen, met name de linkse, mogelijk geinspireerd uit de avonturen van Che Guevara in Cuba, werden steeds radicaler. Generaal Videla greep de macht en achtte het noodzakelijk om alle radicale elementen uit de politiek, maar ook uit de bevolking, te verdrijven door middel van een oorlog, genoemd de Vuile Oorlog (Guerra Sucia). Mensen die linkse idealen of zelfs linkse sympathieen hadden 'verdwenen' simpelweg. Vakbonden werden de mond gesnoerd, en vooral de lagere klasse had zwaar te lijden. Achteraf bleek dat een hoop 'misdadigers' boven zee uit een vliegtuig zijn gegooid, waar Julio P. schijnbaar tegen zijn Transavia collega's over opschepte. Jorge Zorreguieta was minister van landbouw in zijn regime, waardoor zijn rol uiterst dubieus blijft.

Het ironische is dat toen de opvolger van Videla, om het Argentijnse moraal op te peppen (het stelen van de WK titel in 1978 was blijkbaar niet genoeg :-) ), een echte militaire actie ondernam, dit ook meteen het einde van de junta inluidde. Generaal Galtieri besloot om de Falklands (Malvinas in Argentijns) te veroveren. Al eeuwen was het Britse eiland voor de kust van Argentinie een doorn in het oog. De verovering kostte een paar dagen, en het leek een vrolijk feestje te worden. Totdat de Britse marine het eiland terug opeistte. Het Argentijnse leger bleek niet opgewassen te zijn tegen het grove geschut van de Britten, en keerde met de staart tussen de benen terug naar het thuisland. De betrekkingen tussen Groot-Britannie en Argentinie zijn nog steeds uiterst koeltjes, en Argentinie blijft de Malvinas claimen.

De mislukte oorlog was een reden voor de machthebbers om af te treden, en de leiding over te dragen aan de bevolking. Maar ze maakten wel wat afspraken, o.a. dat de militaire machthebbers nooit aangeklaagd mochten worden voor alle ontplooide activiteiten in de Guerra Sucia. Moeders en oma's (dwaze moeders) vragen zich nu nog iedere donderdagmiddag af aan de regering waar hun zonen en dochters zijn gebleven, en waarom er geen actie wordt ondernomen om de (inmiddels bejaarde) machthebbers van toen te berechten. De piramide op het plein Plaza de Mayo, vlak voor het Casa Rosado, is volgetekend met witte hoofddoekjes, het symbool van de dwaze moeders. Het plein zelf is behangen met spandoeken en Argentijnse vlaggen vol leuzen.

Langzaam komt het berechtigsproces toch op gang, zoals we zien bij de uitvaardiging van Julio P. Maar grondige onderzoeken naar het reilen en zeilen van voormalige ministers en legerleiders zijn nog steeds een taboe. Je ziet, proeft en voelt de treurige sfeer als je door de straten van Buenos Aires loopt, wat het eigenlijk iets verdrietigs geeft, maar het is bovenal prachtig mooi.

We gaan komende dagen Palermo en Recoleta, de poshy wijken van Buenos Aires, bezichtigen. Ook hebben we nog een mini vakantie geboekt in Uruguay, om daarna nog wat van Buenos Aires te genieten. De foto's volgen binnenkort.